artisjok met ansjovis-kappertjes aïoli en balsamicovinaigrette

Ze zijn er weer: Bretonse artisjokken! Je ziet vaak van die kleine soms paarse artisjokken, maar iets later in het seizoen komen die mooie grote artisjokken. Dat zijn de Bretonse artisjokken en die zijn geweldig om zo als voorgerecht met een dipje te eten. Je eet er alleen het vlezige deel van de bladeren van en de bodem. Heerlijk! Ik maakte artisjok met ansjovis-kappertjes aïoli en balsamicovinaigrette.

Wat ik altijd leuk vind aan artisjokken eten, is dat je er lekker lang mee aan tafel zit.

Artisjok is een distelachtige plant die oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied komt en waarschijnlijk is doorontwikkeld uit de kardoen. In de Bretagne is het een specialiteit en de meeste Franse artisjokken komen uit die streek.

Artisjok klaarmaken en eten, daar zien sommigen wellicht tegenop. Maar het is supersimpel en heel lekker. En wat ik er altijd leuk aan vind, is dat je er lekker lang mee aan tafel zit. Niet bepaald een klusje voor met jonge kids aan tafel wellicht, maar als je met vrienden op een mooie zomeravond lekker buiten wilt eten en alle tijd hebt om lekker bij te kletsen, dan is dit je ideale voorgerecht!

Klassiek
In Frankrijk eet men artisjokken vaak heel simpel met alleen een klassieke vinaigrette. “Artichauts vinaigrette” of “Artichauts à la vinaigrette” staat er dan op de kaart. Je kookt de artisjokken en dient ze op met een schaaltje vinaigrette erbij. Vervolgens trek je de blaadjes van de artisjok en dipt ze in de vinaigrette. Begin onderaan bij de buitenste en werk zo naar de fijnste dunste blaadjes binnenin. Trek het ‘vlees’ met je tanden uit de blaadjes.
NB De blaadjes zijn niet eetbaar!
Uiteindelijk eindig je bij het pluizige ‘hooi’ in het binnenste van de artisjok (het hart of de bodem; zie foto rechts). Haal dit hooi voorzichtig van de bodem af. De bodem kun je ook eten; het wordt zelfs als het beste deel van de artisjok beschouwd.
Let erop dat je artisjokken van goede kwaliteit hebt. Sommige rassen kunnen heel draderig zijn. In de zomer en in het najaar zijn er weer lekker grote Franse, die zijn vaak prima.

Artisjokken bereiden (4 personen)

  1. Spoel 4 artisjokken goed af onder water.
  2. Snij de steel van de artisjokken af (dan blijven ze rechtop op je bord liggen) en wrijf wat citroensap op het snijvlak tegen het verkleuren.
  3. Haal de hardste buitenste blaadjes van de artisjokken af. En als je wilt, kun je ook het bovenste puntje van de blaadjes afknippen of gewoon een kwart van de bovenkant van de artisjok afknippen. Ik doe dat zelf echter nooit.
  4. Zet een grote pan met ruim water, citroensap en zout op en breng aan de kook.
  5. Kook de artisjokken ca. 40 minuten (afhankelijk van de grootte) in een pan met water; ze moeten minstens half onder water staan. Je kunt een stevig bord op de artisjokken leggen zodat ze onder water blijven staan.
  6. Haal de artisjokken uit de pan en laat ze omgekeerd uitlekken.
  7. Leg de artisjokken op een bord en serveer met een dressing of dip. Geef iedereen een eigen dressingbakje.
artisjok met ansjovis-kappertjes aïoli en balsamicovinaigrette

Ik maakte bij de artisjokken twee verschillende dips: een balsamicodressing en een ansjovis-kappertjes dressing.

Balsamicodressing (4 personen)

  1. Klop 7EL olijfolie, 2EL oude mooie oude balsamico-azijn, 2EL water (voor een goede binding), 1 1/2TL Dijon-mosterd en 2 uitgeperste knoflookteentjes door elkaar. Zorg dat de dressing egaal en lekker lobbig wordt. Tip: gebruik een mooie oudere balsamico-azijn (liefst minstens 8 jaar gerijpt), die is zachter en voller van smaak dan goedkope supermarkt-balsamico.
  2. Breng op smaak met zout en peper.
  3. Verdeel over vier kleine schaaltjes.

Ansjovis-kappertjes aïoli (4 personen)

Ansjovis past geweldig bij artisjok. Ik probeerde deze ansjovis-kappertjes aïoli voor het eerst uit en dat beviel heel goed. De smaken vullen elkaar perfect aan! Lekker pittig en op goed smaak. Genieten!

  1. Doe 8EL mayonaise, het sap van een halve citroen, 8 ansjovisjes uit blik, een klein wit uitje, een knoflookteentje en 2EL kappertjes in de blender (of met de staafmixer) en maak er een mooie gladde aïoli van.
  2. Breng op smaak met versgemalen peper. Let op: zout hoeft niet, want door de ansjovis is deze aïoli zout genoeg!
  3. Verdeel de aïoli over vier kleine schaaltjes.

Wijntip: artisjokken zijn lastig met wijn. Kies liefst een frisse witte wijn met aardig wat zuren. Denk bijvoorbeeld aan muscadet, Elzas-sylvaner, droge Elzas-riesling, Bergerac blanc als je Frans wilt. Grüner Veltliner uit Oostenrijk kan ook en je kunt zelfs een mooie droge rosé erbij serveren. Of neem lekker feestelijk een glas champagne erbij, dat past altijd. Ik koos voor een witte wijn uit Noord-Italië, de müller-thurgau Grfil van Peter Zemmer uit Alto Adigo / Südtirol. Droog, elegant, fruitig met mineraliteit.

En zo ziet het eruit als je alle blaadjes van de artisjok hebt gehaald en hebt opgepeuzeld…

Ik zeg:
Bon appétit!

Peter Zemmer müller-thurgau
artisjok